Những vườn bưởi 'cường tráng' nhờ canh tác hữu cơ: [Bài 3] Bước đi dũng cảm

Đất khỏe, cây khỏe, người khỏe mới là điều quý

Bài liên quan

Những vườn bưởi 'cường tráng' nhờ canh tác hữu cơ: [Bài 2] Giữ đất sạch cho mai sau

Ông Bùi Thiện Trúc, nông dân xã Minh Hòa (TP.HCM) là "minh chứng sống" cho sức mạnh ý chí và trách nhiệm với đất. Khởi nghiệp từ bàn tay trắng, ông từng làm thuê chỉ với 12.000 đồng/ngày nhưng nhờ kiên trì tiết kiệm và tính toán, đến đầu những năm 1990 đã mua được 10 ha đất. Từ đó, ông chuyển từ trồng mì, cao su sang cây ăn trái, mở rộng lên gần 100 ha, áp dụng công nghệ cao, chuyển đổi số và đạt doanh thu hàng chục tỷ đồng mỗi năm.

Thế nhưng ông Trúc không chỉ dừng lại ở lợi nhuận. Ông nhận ra đất bạc màu, môi trường mệt mỏi sau nhiều năm sử dụng hóa chất. Chính trăn trở ấy khiến ông quyết định dành riêng 1 ha để thử nghiệm canh tác bưởi hữu cơ - một bước đi dũng cảm trong hành trình bảo vệ đất, bảo vệ sức khỏe con người.

Trong vườn hữu cơ, ông từ bỏ thuốc trừ cỏ, thay bằng cách cắt cỏ ủ làm phân bón. Ông ủ phân chuồng kết hợp phụ phẩm nông nghiệp, trả lại dưỡng chất tự nhiên cho đất. Sau vài vụ, ông nhận thấy đất tơi xốp hơn, màu mỡ hơn, rễ bưởi phát triển tốt, cây khỏe, ít bệnh thối rễ, lá xanh dày, quả ngọt thanh.

Bài liên quan

Những vườn bưởi 'cường tráng' nhờ canh tác hữu cơ: [Bài 1] Chăm đất nuôi cây

Sâu bệnh cũng được quản lý theo cách khác. Thay vì phun thuốc thường xuyên, ông dùng bẫy sinh học để kiểm soát ruồi vàng - loài hại chính của bưởi vào hai giai đoạn quan trọng là khi quả được 15 ngày tuổi và lúc quả gần chín. Nhờ đó, thiên địch được bảo tồn, nhiều côn trùng có lợi quay lại. “Làm hữu cơ cực hơn, nhưng bù lại đất và cây không bị tổn hại, mình cũng không còn lo tiếp xúc hóa chất mỗi ngày", ông Trúc chia sẻ.

Về kinh tế, bưởi hữu cơ được bán với giá 22.000 đồng/kg (so với bưởi thường 17.000 đồng/kg). Tuy nhiên đầu ra chưa ổn định, thương lái chưa phải lúc nào cũng chấp nhận giá cao. Vì vậy, lợi nhuận từ 1 ha bưởi canh tác hữu cơ chỉ khoảng 200 - 300 triệu đồng/năm, thấp hơn nhiều so với thời điểm trước đây có năm ông đạt tới 700 triệu đồng/ha. “Tiền thì chưa nhiều hơn, nhưng đất khỏe, cây khỏe, mình khỏe, đó mới là điều quý", ông bộc bạch.

Không chỉ chăm lo cho vườn nhà, ông Trúc còn cùng 17 nông dân khác lập Hợp tác xã Minh Hòa Phát để chia sẻ kỹ thuật, cây giống, vốn và tiêu thụ sản phẩm. Nhờ vậy, cộng đồng trồng bưởi, sầu riêng, mít, cam, xoài ở Minh Hòa cùng nhau nâng cao năng suất, hướng tới VietGAP, hữu cơ và giảm áp lực hóa chất lên môi trường.

Với nỗ lực đó, ông được vinh danh Nông dân xuất sắc năm 2024. Trang trại ông tạo việc làm ổn định cho hơn 20 lao động thường xuyên và hàng chục lao động thời vụ. Ông còn hiến đất làm đường, đóng góp xây dựng nông thôn mới, tặng học bổng và quà cho hộ nghèo - hình ảnh một nông dân không chỉ giỏi sản xuất mà còn giàu nghĩa tình.

Tinh thần “bảo vệ thực vật toàn diện”

Bà Quảng Thị Hồng Vân, cán bộ kỹ thuật Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Bình Dương (cũ), nay thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM (khu vực II) khi nhìn vào mô hình bưởi hữu cơ của ông Trúc cho rằng, đây là minh chứng rõ nét cho tinh thần “bảo vệ thực vật toàn diện”.

Bà phân tích: “Trong sản xuất hữu cơ, yếu tố kỹ thuật quan trọng nhất là quản lý dịch hại tổng hợp (IPM). Với bưởi, thay vì phụ thuộc vào thuốc hóa học, nông dân cần áp dụng bẫy sinh học, tỉa cành tạo tán thông thoáng, dọn cỏ hợp lý để hạn chế nơi trú ngụ của sâu bệnh. Phân bón hữu cơ và vi sinh giúp bộ rễ phát triển khỏe, tăng sức đề kháng tự nhiên của cây, từ đó giảm rõ rệt tình trạng vàng lá thối rễ. Làm đúng kỹ thuật, nông dân vừa bảo vệ được cây trồng, vừa bảo vệ hệ vi sinh đất và môi trường xung quanh”.

Theo bà Vân, làm hữu cơ cực nhọc hơn, nhưng đổi lại nông dân chủ động được mùa vụ, không lệ thuộc thuốc hóa học, cũng không lo dư lượng ảnh hưởng tới sức khỏe. “Nếu biết áp dụng đồng bộ biện pháp sinh học và quản lý vườn hợp lý, cây bưởi hữu cơ vẫn sinh trưởng tốt, cho năng suất ổn định, đặc biệt là bảo vệ được hệ sinh thái lâu dài", bà nhấn mạnh.

Trong mắt ông Trúc, mỗi ngày bước vào mảnh vườn hữu cơ là một lần thấy niềm tin được đánh thức. Ông chia sẻ: “Không bán chạy thì khó, nhưng nhìn đất khoẻ, cây khoẻ, mình thấy lòng nhẹ nhõm. Tôi tin rằng gieo hạt hôm nay, con cháu mình sẽ gặt được tương lai xanh lành mai sau”.

Câu chuyện 1 ha bưởi hữu cơ của ông Bùi Thiện Trúc không chỉ là bước thử nghiệm nhỏ trong một trang trại rộng lớn. Đó là lời nhắn gửi mạnh mẽ: nông nghiệp không thể chỉ chạy theo năng suất và lợi nhuận mà phải đặt trọng tâm vào bảo vệ thực vật, bảo vệ đất và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Mỗi trái bưởi hữu cơ ra đời từ vườn ông là minh chứng cho triết lý: gieo trồng bằng trách nhiệm, gặt hái bằng niềm tin.

Ở góc nhìn rộng hơn, câu chuyện của ông Trúc còn khơi dậy suy nghĩ về tương lai của nền nông nghiệp Việt Nam. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, dịch hại ngày càng khó kiểm soát, con đường hóa chất vốn từng được xem là “chiếc phao cứu sinh” nay đã bộc lộ nhiều giới hạn. Hữu cơ, với triết lý cân bằng sinh thái và giảm thiểu tác động đến môi trường không chỉ mang lại sản phẩm an toàn mà còn mở ra lối thoát bền vững cho nhà nông.

Điều ông Trúc đang làm có thể chỉ là hạt mầm nhỏ, nhưng nếu được nhân rộng, sẽ tạo thành một cánh đồng xanh, nơi nông dân tự tin làm ra nông sản sạch, người tiêu dùng an tâm sử dụng, đất đai được hồi sinh. Đó là vòng tròn khép kín của sự sống, bắt đầu từ bàn tay một nông dân nhưng lan tỏa thành giá trị chung cho cả cộng đồng.

Ông Trúc vẫn kiên nhẫn từng ngày, chăm chút mảnh vườn hữu cơ của mình với niềm tin giản dị: “Trồng cây hôm nay, mai sau con cháu sẽ được hưởng trái ngọt". Và có lẽ, chính niềm tin ấy là động lực để ông, và cả những nông dân cùng chí hướng tiếp tục hành trình gieo xanh cho đất, cho đời.