Những vườn bưởi 'cường tráng' nhờ canh tác hữu cơ: [Bài 2] Giữ đất sạch cho mai sau

Thấy lòng nhẹ nhõm hơn khi canh tác hữu cơ

Bài liên quan

Những vườn bưởi 'cường tráng' nhờ canh tác hữu cơ: [Bài 1] Chăm đất nuôi cây

Giữa những vườn cây xanh ngút ngàn ở xã Minh Thạnh (TP.HCM), nông dân Trần Văn Sộp đã miệt mài gắn bó với cây bưởi gần 15 năm. Vườn bưởi 5 ha của ông là nguồn sống, là tâm huyết cả đời, nhưng ông thừa nhận có những lúc mệt mỏi vì cách làm cũ.

Cây bưởi canh tác theo phương pháp hóa học cho năng suất cao, quả tròn đẹp nhưng đất ngày càng chai cứng, cây dễ vàng lá, thối rễ, sâu bệnh cứ nối tiếp nhau. Người trồng bưởi như ông liên tục phải phun xịt, hít ngửi hóa chất độc hại. “Cứ trị hết bệnh này lại sinh ra bệnh khác, còn sức khỏe mình thì hao dần. Làm lâu năm tôi mới thấy đó là một cuộc chiến không hồi kết” ông Sộp trầm ngâm.

Thế rồi khi thấy thị trường ngày càng quan tâm đến sản phẩm an toàn, ông nghĩ phải thay đổi. Ông chọn 1 ha để thử nghiệm trồng bưởi hữu cơ - một quyết định đầy can đảm với người đã quen cách làm cũ hàng chục năm. “Làm hữu cơ trước hết là để bảo vệ sức khỏe chính mình, sau nữa là làm ra trái bưởi sạch cho người tiêu dùng. Tôi biết còn nhiều khó khăn, nhưng nhìn vườn cây xanh lành, tôi cảm thấy nhẹ nhõm hơn”, ông Sộp nói.

Chuyển đổi sang hữu cơ, điều đầu tiên ông nhận thấy là đất khác hẳn. Cỏ dại không còn bị diệt bằng thuốc mà được cắt bằng máy rồi tận dụng ủ với phân chuồng, phụ phẩm nông nghiệp thành phân hữu cơ. Lớp phân ấy trả lại cho đất độ mùn, giúp đất tơi xốp, giữ ẩm, như được hồi sinh sau nhiều năm mệt mỏi vì hóa chất. “Trước kia đất như nghẹt thở, bây giờ đất khỏe, rễ bưởi bám chắc, lá xanh bền hơn, ít bệnh hơn”, ông kể.

Sâu bệnh cũng có thay đổi rõ rệt. Thay vì phải phun thuốc thường xuyên, giờ ông chỉ cần chú ý hai giai đoạn ruồi vàng gây hại là khi quả mới khoảng 15 ngày tuổi và khi quả gần chín. Chỉ cần đặt bẫy đúng lúc, ông đã ngăn được phần lớn thiệt hại. Dù vậy, ông cũng không giấu khó khăn: “Làm hữu cơ thì tuyệt đối không được đụng đến thuốc hóa học nên khi gặp sâu bệnh bất thường xử lý cực kỳ vất vả. Mình phải học cách kiên nhẫn, dùng biện pháp sinh học chứ không thể chạy theo giải pháp nhanh như trước”.

Hiệu quả kinh tế, theo ông chưa như mong muốn. Bưởi hữu cơ bán được 22.000 đồng/kg, cao hơn bưởi thường khoảng 5.000 đồng nhưng không phải lúc nào thương lái cũng chịu trả giá cao. Trung bình 1 ha bưởi hữu cơ chỉ mang về cho ông 200 - 300 triệu đồng/năm, trong khi trước đây có năm bưởi bán tốt ông thu đến 700 triệu đồng/ha.

Chi phí nhân công hiện cũng cao khiến phần lãi thực tế giảm nhiều. Dẫu vậy, ông Sộp không nản: “Tiền bạc thì giảm thật, nhưng tôi thấy rõ lợi ích khác. Tôi ít phải hít ngửi hóa chất, ít lo bị ngộ độc thuốc. Vườn bưởi của tôi khỏe hơn, tôi tin vài năm nữa khi người tiêu dùng quen hơn với sản phẩm hữu cơ, giá trị kinh tế sẽ rõ ràng”.

Gieo một hạt mầm niềm tin

Ông Phạm Đức Kiên, Phó Trưởng phòng Kỹ thuật - Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Bình Dương cũ, nay thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM (khu vực II) chia sẻ rằng, con đường mà ông Sộp chọn chính là hướng đi tất yếu. Ông phân tích: “Làm hữu cơ là bảo vệ sức khỏe cho người trồng, bảo vệ đất đai, nguồn nước, bảo tồn thiên địch trong vườn. Đó cũng là cách tạo ra những sản phẩm an toàn, chất lượng cho người tiêu dùng".

Theo ông Kiên, quả bưởi hữu cơ có thể kém bóng bẩy, đôi khi vỏ sần sùi hơn bưởi canh tác hóa học nhưng bù lại có hương vị ngọt thanh, đậm đà, an toàn hơn, dễ chinh phục các thị trường khó tính. Vấn đề lớn nhất hiện nay chính là đầu ra. “Nếu chỉ trông chờ vào nỗ lực cá nhân, nông dân sẽ rất khó duy trì sản xuất hữu cơ. Phải có sự đồng hành từ hợp tác xã, doanh nghiệp, chính quyền để bao tiêu, xây dựng thương hiệu. Chỉ khi người tiêu dùng hiểu rõ giá trị của trái bưởi hữu cơ và chấp nhận trả giá xứng đáng thì nông dân mới yên tâm gắn bó", ông Kiên nhấn mạnh.

Câu chuyện của nông dân Trần Văn Sộp ở xã Minh Thạnh không chỉ là chuyện 1 ha trồng bưởi hữu cơ mà còn là câu chuyện về sự kiên trì bảo vệ đất, nước và sức khỏe của cả người sản xuất lẫn người tiêu dùng. Dẫu còn nhiều khó khăn, ông tin rằng đây là con đường phải đi, bởi không thể tiếp tục đánh đổi sức khỏe và môi trường lấy năng suất ngắn hạn.

Mỗi trái bưởi hữu cơ lớn lên trong vườn không chỉ kết tinh công sức lao động mà còn chứa đựng tâm huyết giữ gìn tương lai nông nghiệp xanh, sạch. Nhìn những chùm bưởi non căng tròn trên nền lá xanh mướt, ông Sộp tin rằng mình đã đi đúng hướng: “Đổi mới vì nông sản sạch không chỉ là lựa chọn mà là con đường tất yếu để bảo vệ tương lai”.

Ông Sộp tin rằng hành trình làm hữu cơ giống như gieo một hạt mầm niềm tin. Hôm nay trái bưởi hữu cơ chưa mang lại lợi nhuận vượt trội, nhưng đổi lại ông nhận được sự an tâm trong lao động và sự khỏe mạnh của mảnh đất bao đời nuôi sống gia đình.

Mỗi vụ mùa ông đều quan sát sự thay đổi của vườn cây và nhận ra đất đã hồi sinh, tơi xốp hơn, cây bưởi xanh hơn, ít bệnh hơn. “Có thể trước mắt mình chưa giàu hơn ai, nhưng tôi biết mình đang đi đúng hướng. Cây trái khỏe mạnh, đất đai lành mạnh thì mình và con cháu mới sống khỏe mạnh được”, ông trải lòng.

Theo ông, làm hữu cơ không chỉ để bán sản phẩm sạch, mà còn là cách trả lại sự công bằng cho tự nhiên, thiên địch được bảo tồn, đất được nghỉ ngơi, nguồn nước không còn vẩn đục bởi hóa chất. Đó cũng là lời hứa với người tiêu dùng rằng mỗi trái bưởi hữu cơ không chỉ ngon, an toàn mà còn góp phần giữ gìn môi trường.

Khi nông dân bắt tay vào canh tác hữu cơ, họ không chỉ đang sản xuất một loại trái cây mà còn gieo niềm tin cho xã hội về một nền nông nghiệp xanh, lành mạnh. Và niềm tin ấy nếu được tiếp sức bằng sự hỗ trợ từ chính quyền, doanh nghiệp và sự lựa chọn của người tiêu dùng, sẽ nảy nở thành những mùa quả ngọt, bền vững cho tương lai.