Những người trẻ dám nghĩ, dám làm nông nghiệp hữu cơ

Canh tác hữu cơ kết hợp du lịch

Anh Hoàng Minh Thành, Chủ tịch HĐQT Hợp tác xã RiTi (Ninh Bình) chia sẻ, tại vùng đệm của Di sản Thế giới Tràng An, hoạt động du lịch đại trà cùng canh tác nông nghiệp sử dụng hóa chất đang ngày càng tạo áp lực lên môi trường bản địa. Vì thế, chuyển đổi sang nông nghiệp hữu cơ không chỉ là giải pháp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên mà còn mở ra con đường xây dựng nền kinh tế xanh, bền vững và tôn trọng văn hóa địa phương.

Từ thực tế này, Hợp tác xã RiTi được thành lập như một nỗ lực kết hợp giữa bảo tồn, sản xuất và phát triển cộng đồng. RiTi lựa chọn trồng các loại thảo dược không chứa caffeine như hoa cúc, bồ công anh theo phương pháp hữu cơ tuần hoàn và thuận tự nhiên.

Anh Thành cho biết: “Chúng tôi sử dụng giống bản địa, chăm sóc đất và nước, tuyệt đối không dùng hóa chất tổng hợp. Một trong những mục tiêu đặc biệt của RiTi là phục hồi giống cúc núi - loài hoa từng được dùng để dưỡng mắt Thái hậu Từ Dụ trở thành sản phẩm thảo dược văn hóa đặc sắc của Việt Nam”.

Theo anh Thành, du khách quốc tế ngày càng tìm kiếm những trải nghiệm xanh - sạch - đậm bản sắc. Với cảnh quan độc đáo và hệ sinh thái phong phú, Tràng An có tiềm năng lớn phát triển du lịch nông nghiệp có trách nhiệm. RiTi chọn cách đi chậm mà chắc, ưu tiên chất lượng sản phẩm và sinh kế của người dân rồi từng bước bổ sung các hoạt động trải nghiệm như tham quan nông trại, thưởng trà tại vườn và lắng nghe những câu chuyện về thảo dược. Mỗi sản phẩm không chỉ là hàng hóa mà còn là câu chuyện chia sẻ về bản sắc địa phương, từ giống cây bản địa, phương thức canh tác hữu cơ đến bao bì và những truyền thuyết gắn liền.

Việc gắn nông nghiệp hữu cơ với du lịch mang lại lợi ích kép, giúp gia tăng giá trị sản phẩm mà không cần mở rộng diện tích, đồng thời giúp du khách nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường và tiêu dùng có trách nhiệm. Quan trọng hơn, đây là mô hình hài hòa, nông dân có thể sống tốt từ nghề, còn người làm du lịch có cơ hội lan tỏa những câu chuyện chân thực về đất và người.

Kinh nghiệm từ RiTi cho thấy khi Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương cùng đồng hành, mô hình kết hợp nông nghiệp hữu cơ - thảo dược bản địa - du lịch sinh thái hoàn toàn khả thi và có thể nhân rộng.

“Trong tương lai, nông nghiệp hữu cơ sẽ không chỉ là phương thức sản xuất, mà còn trở thành một phần cốt lõi của hệ sinh thái sống có trách nhiệm, giàu văn hóa và gắn kết con người với thiên nhiên”, anh Thành nhấn mạnh.

Hành trình làm sữa hữu cơ khác biệt

Xuất phát từ nhu cầu thực phẩm lành, sạch của một người mẹ, chị Nguyễn Thị Thịnh, CEO Công ty cổ phần Sữa hữu cơ Mục Đồng đã kiên trì theo đuổi hành trình bò sữa hữu cơ và sáng lập thương hiệu Mục Đồng.

Bắt đầu năm 2015 với 13 bò mẹ tại Hà Nam, đến năm 2016, Mục Đồng ra mắt sữa “5 không”: Không cám công nghiệp, thức ăn biến đổi gen, không kích thích tố tăng sữa, không hóa chất bảo quản, không tồn dư kháng sinh. Năm 2021, đàn bò được dời lên Hòa Bình và chính thức sản xuất hữu cơ. Đến nay, Mục Đồng là thương hiệu sữa đầu tiên tại Việt Nam đạt chứng nhận hữu cơ JAS Nhật Bản, cung cấp hơn 40.000 tấn sữa tươi hữu cơ mỗi năm.

Mục Đồng ra đời từ việc lắng nghe nhu cầu người tiêu dùng và xu thế thế giới, cùng với niềm tin vào nông nghiệp hữu cơ, bền vững. Mong muốn của Mục Đồng là trở thành thương hiệu sữa hữu cơ uy tín hàng đầu tại Việt Nam và vươn ra quốc tế.

Những giá trị cốt lõi mà Mục Đồng theo đuổi gồm: Phát triển nông nghiệp hữu cơ bền vững, giảm thiểu tác động môi trường; cung cấp thông tin rõ ràng về nguồn gốc và quy trình sản xuất; đạt chứng nhận organic quốc tế, đảm bảo sản phẩm tuyệt đối an toàn và dinh dưỡng; tạo sinh kế bền vững cho lao động địa phương, nâng cao sức khỏe cộng đồng và bảo vệ môi trường.

Trong chặng đường sắp tới, chị Thịnh cho biết Mục Đồng đặt mục tiêu mở rộng sản phẩm, đa dạng hóa các dòng sữa và chế phẩm hữu cơ, đặc biệt tập trung vào nhu cầu của trẻ em và người cao tuổi. Mở rộng thị trường, vừa củng cố vị thế tại Việt Nam, vừa từng bước tiếp cận thị trường Châu Á.

Song song đó, Mục Đồng chú trọng hỗ trợ cộng đồng thông qua việc chia sẻ kinh nghiệm và đồng hành cùng nông dân trong quá trình chuyển đổi sang sản xuất hữu cơ. Xa hơn, Mục Đồng hướng tới lan tỏa giá trị, trở thành cầu nối để nông nghiệp hữu cơ không còn là điều xa lạ mà trở thành lựa chọn tự nhiên, gắn bó trong mỗi gia đình.

“Từ giấc mơ của một người mẹ, hôm nay Mục Đồng đã trở thành hành trình của cả một cộng đồng. Chúng tôi tin rằng từ Việt Nam, những giọt sữa hữu cơ sẽ lan tỏa khắp Châu Á vì một tương lai xanh, sạch và bền vững cho tất cả”, chị Thịnh chia sẻ.

Trao quyền kể chuyện sản phẩm cho người bản địa

Anh Lý Thành Nhân, Giám đốc Hợp tác xã chế biến chè Phìn Hồ (xã Thông Nguyên, Tuyên Quang) đại diện thế hệ trẻ của địa phương mang đến làn gió mới khi kết hợp tri thức hiện đại với văn hóa bản địa để nâng tầm thương hiệu trà shan tuyết.

Cây chè shan tuyết sinh trưởng trên các vùng núi cao, độ cao có thể dao động tùy vùng nhưng thường từ 1.000m trở lên và có thể lên tới hơn 2.400m so với mực nước biển, nơi có khí hậu quanh năm mát mẻ, sương mù bao phủ, độ ẩm cao và hầu như không chịu tác động từ con người. Điều này tạo nên hương vị trà san tuyết đặc biệt, hơi chát, ngọt hậu, búp trà phủ lông trắng.

Hợp tác xã chế biến chè Phìn Hồ đã 17 năm sản xuất trà shan tuyết, 10 năm áp dụng tiêu chuẩn EU Organic, liên kết hơn 500 hộ dân tộc thiểu số. Việc sản xuất hữu cơ đã nâng giá trà từ dưới 100.000 đồng/kg lên gấp 10 - 30 lần. Bên cạnh đó, phụ nữ dân tộc thiểu số được trao quyền, nông dân trở thành chủ thể sản xuất, rừng núi được bảo tồn.

Anh Nhân chia sẻ, bài học thực tiễn bản thân mình có được chính là phải gia tăng giá trị không chỉ ở sản xuất mà còn ở trải nghiệm du lịch (hái trà - chế biến - thưởng trà); đầu tư toàn diện từ vùng nguyên liệu đến chế biến; coi văn hóa là lợi thế cạnh tranh bền vững và xây dựng niềm tin, cảm xúc tích cực với khách hàng.

Anh Nhân cho rằng, muốn phát triển bền vững cần xây dựng thương hiệu địa phương có bản sắc, phát triển chuỗi cung ứng minh bạch và trao quyền kể câu chuyện sản phẩm cho chính người dân bản địa - những người giữ hồn trà shan tuyết.