Thứ năm, 06/11/2025 | 17:24 GMT +7
Thứ năm, 06/11/2025 | 17:24 GMT +7
Mô hình lúa - rươi cộng sinh tại các vùng ngoài đê TP Hải Phòng từ lâu đã được ví như "mỏ vàng" trong sản xuất nông nghiệp, mang lại giá trị kinh tế cao và khẳng định vị thế một đặc sản độc đáo của vùng đất ven biển. Tuy nhiên, xâm nhập mặn ngày càng phức tạp đang đe dọa nghiêm trọng đến sinh kế của hàng nghìn nông dân và hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp, một đặc sản của địa phương đang đứng trước nguy cơ xóa sổ.
Vùng lúa - rươi sản xuất gạo hữu cơ của Công ty cổ phần Đầu tư Hải Âu Việt tại xã Nghi Dương, TP Hải Phòng đang bị xâm nhập mặn đe dọa. Ảnh: Đinh Mười.
Ông Trần Văn Trung - Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư Hải Âu Việt (Công ty Hải Âu Việt) - đơn vị tiên phong phát triển thương hiệu gạo hữu cơ OCOP từ mô hình lúa – rươi tại Hải Phòng bày tỏ mối lo ngại sâu sắc. Ông Trung đánh giá lúa - rươi là mô hình cộng sinh đặc trưng, nơi cây lúa và con rươi cùng phát triển trong môi trường tự nhiên, tạo nên hệ sinh thái bền vững và sản phẩm chất lượng cao. Thế nhưng sự biến đổi khí hậu cùng diễn biến bất thường của thời tiết, đặc biệt là tình trạng xâm nhập mặn đang khiến "mỏ vàng" này dần cạn kiệt
Ông Trung chia sẻ: "Vụ xuân vừa rồi có tới 60 - 70% bà con không dám cấy nữa vì mặn. Chỉ còn vụ mùa là có thể gieo trồng được, gây áp lực lớn lên thu nhập của người dân".
Thiệt hại từ xâm nhập mặn diễn ra trên diện rộng và gây hậu quả nặng nề. Đối với cây lúa, nhiều hộ dân canh tác theo phương pháp truyền thống, thiếu thông tin và dụng cụ đo độ mặn đã phải cấy lại hai đến ba lần. Cây lúa ban đầu xanh tốt nhưng sau đó chết dần, gây tốn kém công sức và chi phí cho bà con.
Khi bà con bị ảnh hưởng trong sản xuất lúa – rươi, Công ty Hải Âu Việt cũng không nằm ngoài vòng xoáy bị ảnh hưởng. Dù Công ty đang phát triển rất tốt thương hiệu "Gạo OCOP hữu cơ Kiến Quốc", sản phẩm được thị trường đón nhận nhưng xâm nhập mặn đã khiến sản lượng và diện tích canh tác giảm sút đáng kể.
Đơn cử, một hộ dân tại xã Nghi Dương đã hợp hợp tác với Công ty Hải Âu Việt để cấy lúa - rươi 20 ha suốt 10 năm qua, những năm trước có thể thu hoạch từ 7 - 10 tấn rươi. Tuy nhiên vụ rươi vừa qua sản lượng chỉ vỏn vẹn vài chục ký, không đáng kể. Để ứng phó, Công ty Hải Âu Việt và người dân đã phải tìm kiếm những vùng đất ít bị ảnh hưởng hơn như Tiên Lãng, Vĩnh Bảo. Song ngay cả những khu vực này cũng không hoàn toàn an toàn.
Ông Trần Văn Trung luôn đau đáu với vùng lúa - rươi khu vực ngoài đê TP Hải Phòng và dành rất nhiều tâm huyết đầu tư vì tình yêu với nông sản Việt. Ảnh: Đinh Mười.
“Con rươi vốn rất nhạy cảm với môi trường nên chịu ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhiều khu vực ghi nhận mức sụt giảm sản lượng rươi từ 50 - 70%, thậm chí có hộ mất trắng. Nước mặn làm thay đổi môi trường đáy, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thức ăn tự nhiên khiến rươi không lên hoặc lên rất ít khi đến mùa thu hoạch”, ông Trung chia sẻ.
Trước bối cảnh đầy thách thức trên, ông Trần Văn Trung cho biết đang rất cần sự hỗ trợ toàn diện từ chính quyền và cộng đồng, nhà khoa học để duy trì và phát triển bền vững mô hình lúa - rươi. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan khí tượng thủy văn, thủy lợi và chính quyền địa phương để cung cấp thông tin, cảnh báo kịp thời về tình hình xâm nhập mặn. Điều này giúp nông dân và doanh nghiệp chủ động điều chỉnh lịch thời vụ, tránh né những rủi ro không đáng có.
Về hạ tầng, doanh nghiệp và người dân mong mỏi những công trình thủy lợi, đê điều quy mô tổng thể, đủ sức ngăn xâm nhập mặn hiệu quả. Nâng cấp và bảo dưỡng hệ thống hiện có là vô cùng cấp thiết để đảm bảo điều tiết nước, bảo vệ vùng lúa - rươi đặc thù.
Sản phẩm gạo ruộng rươi hữu cơ được trưng bày tại Triển lãm A80 ở Hà Nội. Ảnh: Đinh Mười.
Về khoa học công nghệ, các đơn vị chuyên môn như Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cần tiếp tục đồng hành. Cần nghiên cứu và ứng dụng các loại phân bón hữu cơ, thuốc sinh học thân thiện với môi trường, giúp cải thiện chất lượng đất và hạn chế tác động của mặn. Đặc biệt, các nhà khoa học cần đưa ra những giải pháp về giống, phát triển các giống lúa và rươi có khả năng thích nghi tốt hơn với điều kiện mặn, đảm bảo năng suất và chất lượng sản phẩm
Chính quyền địa phương cần ban hành chính sách đặc thù cho vùng lúa - rươi, giúp bà con duy trì sản xuất ổn định. Đồng thời tăng cường truyền thông để bảo vệ và quảng bá thương hiệu sản phẩm OCOP 4 sao độc đáo này của Hải Phòng, tránh nguy cơ mai một.
“Nếu không có biện pháp hữu hiệu để hạn chế xâm nhập mặn, Hải Phòng sẽ mất đi một đặc sản không chỉ quý hiếm của địa phương mà còn đặc biệt của Việt Nam. Đây không chỉ là mất mát về kinh tế mà còn là sự mai một giá trị văn hóa, sinh thái đặc trưng đã được xây dựng và gìn giữ qua nhiều thế hệ”, ông Trần Văn Trung bày tỏ.
HẢI PHÒNG Biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp khiến tình trạng xâm nhập mặn ngày càng sâu, kéo theo đó, mô hình lúa - rươi tại Hải Phòng đang bị đe dọa xóa sổ.
QUẢNG NGÃI Từ làng rau truyền thống, người dân thôn An Mô đã từng bước chuyển sang mô hình trồng rau theo hướng hữu cơ kết hợp du lịch cộng đồng, mang lại thu nhập bền vững.
ĐÀ NẴNG Sau sáp nhập, Đà Nẵng có nhiều dư địa phát triển du lịch từ nông nghiệp, nhất là nông nghiệp hữu cơ gắn với văn hóa bản địa, thúc đẩy lối sống, tiêu dùng xanh.
SƠN LA Sau một năm triển khai, mô hình bón phân hữu cơ vi sinh giúp cây cà phê phát triển khỏe, năng suất tăng 5 - 8 tấn/ha, mở ra hướng canh tác bền vững.
Từ vùng lúa hữu cơ ở ĐBSCL, Toàn Cầu hình thành chuỗi gạo sạch khép kín với triết lý 'Gạo sạch từ đồng ruộng đến bàn ăn'.
HẢI PHÒNG Với giá bán lẻ 4.000 đồng/quả, dù cao hơn trứng gà thông thường nhưng trứng gà ác nuôi theo hướng hữu cơ vẫn được người tiêu dùng săn đón.
Trước tình hình xâm nhập mặn diễn biến phức tạp, TP Hải Phòng đang tìm giải pháp ứng phó để bảo vệ vùng sản xuất lúa – rươi độc đáo của địa phương.
GIA LAI Trong khi nhiều người tiết kiệm tối thiểu chi phí để tăng lợi nhuận, có không ít người sẵn sàng bỏ tiền làm nhà màng trồng chanh dây, năng suất, chất lượng đều tăng.
