Trồng bưởi hữu cơ, thu hàng vạn trái ngọt, lãi 200 - 300 triệu mỗi năm

Giữa cái nắng oi ả của những ngày tháng 8, chúng tôi tìm đến thăm vườn bưởi rộng gần 1,5 ha của gia đình ông Vũ Gia Biên ở thôn Phú Lâm, xã Lâm Giang, tỉnh Lào Cai (thuộc xã Lâm Giang, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái cũ). Trước mắt chúng tôi là một màu xanh mướt, những hàng bưởi da xanh, bưởi diễn sai trĩu quả.

Men theo con đường nhỏ dẫn vào vườn, ông Biên vừa đi vừa kể lại câu chuyện từ lúc bắt tay trồng bưởi từ hơn một thập kỷ trước. Năm 2012, khi thấy vườn nhãn và đồi sắn không mang lại hiệu quả kinh tế, gia đình ông đã quyết định thuê máy vào san lấp toàn bộ, chặt bỏ cây những cây nhãn hiệu quả thấp và vườn tạp để đào hố trồng bưởi. Ngay trong năm đó, 190 gốc bưởi Diễn đầu tiên đã được trồng.

Sau vài năm, thấy cây bưởi Diễn phát triển tốt, ông Biên quyết định xuống Viện Nghiên cứu Rau quả (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam) để mua giống bưởi da xanh đảm bảo chất lượng về trồng. Đến nay, cả hai giống bưởi đều phát triển xanh tốt, trĩu cành, mang lại thu nhập chính cho gia đình.

Điều làm nên sự khác biệt và thành công của vườn bưởi là áp dụng các biện pháp canh tác hữu cơ. Khi được hỏi về bí quyết để có những trái bưởi đạt chuẩn OCOP 3 sao, vỏ mỏng, mọng nước, hương vị thơm ngon, ông Biên chia sẻ: “Trước tiên là 'nói không' với thuốc diệt cỏ bởi cây ăn quả có múi bộ rễ tôm nổi trên mặt đất để thở và hút dinh dưỡng. Nếu dùng thuốc trừ cỏ sẽ cháy hết bộ rễ, cây không còn sức kéo nước, kéo dinh dưỡng nữa. Quả sẽ bị sượng, đắng và tuổi thọ của cây cũng giảm đi. Chấp nhận vất vả hơn, gia đình tôi dùng máy cắt cỏ để làm cỏ định kỳ, vừa giữ được độ ẩm cho đất, vừa bảo vệ được vi sinh vật trong đất".

Quan trọng hơn, phải cho cây "ăn" đúng cách. Phân bón hóa học hoàn toàn không được sử dụng trong vườn. Ông Biên ưu tiên sử dụng phân hữu cơ tự ủ hoai mục từ 3 - 4 tháng hoặc phân hữu cơ vi sinh nhập khẩu. Ông chỉ bổ sung một lượng nhỏ phân kali chất lượng cao của Đức vào đúng thời điểm để giúp quả ngọt, tép mọng nước và không bị khô.

Theo ông Biên, cái khó của người trồng bưởi là phải biết nhìn lá, nhìn cây để cho ăn. Không phải lúc nào cũng rắc phân được. Giờ đây, ông có thể nhìn màu lá, độ dày của lá để biết cây đang thiếu gì, cần gì. Kinh nghiệm quý báu nhất mà ông đúc kết được là tuyệt đối không bón phân, đặc biệt là đạm vào giai đoạn cây vừa đậu quả non. Nếu bón lúc đó cây sẽ sốc nước, sốc dinh dưỡng và rụng hết quả, coi như mất trắng một mùa.

Việc phòng trừ sâu bệnh trong vườn bưởi cũng được ông áp dụng các phương pháp sinh học. Để giữ mã quả đẹp, ông phun phòng nấm, rửa cây bằng các chế phẩm sinh học ngay từ khi cây ra hoa. Với ruồi vàng - côn trùng gây hại nguy hiểm nhất, ông không dùng thuốc hóa học mà treo các chai bẫy sinh học. Cứ đến chu kỳ của ruồi vàng, mỗi cây lại treo những chai bẫy có mùi dụ ruồi vàng bay vào và dính ở đó, không châm quả nữa.

Sự kiên trì và phương pháp canh tác khoa học đã mang lại cho gia đình ông Biên hàng vạn trái ngọt mỗi vụ thu hoạch. Mỗi năm, sau khi trừ hết chi phí phân bón, thuốc sinh học, công chăm sóc, gia đình ông thu về từ 200 - 300 triệu đồng. Năm 2024, sản phẩm bưởi da xanh của gia đình ông được công nhận OCOP 3 sao và được người tiêu dùng đón nhận nồng nhiệt.

Tiếng lành đồn xa, thấy mô hình của ông Biên mang lại hiệu quả kinh tế khá, một số hộ dân trong thôn, trong xã đã tìm đến học tập kinh nghiệm.

Không giấu nghề, ông Biên nhiệt tình chia sẻ, tư vấn cặn kẽ từ cách chọn giống, cải tạo đất cho đến kỹ thuật chăm bón, tỉa cành. Ông luôn mong nhiều hộ dân tham gia phát triển vùng cây ăn quả để cùng nhau liên kết phát triển bền vững.

Theo ông Biên, cây bưởi tuy dễ với người đã am hiểu nhưng lại "rất khó tính" với người mới bắt đầu. Nhất là nhiều gia đình muốn làm nhưng lại e ngại chi phí cải tạo đất quá lớn và thiếu vốn. Chính vì vậy, mong muốn lớn nhất của người dân là được Nhà nước quan tâm hơn, có những chính sách hỗ trợ cụ thể như cho vay vốn ưu đãi, hỗ trợ kinh phí san gạt mặt bằng và cung cấp cây giống chất lượng.

Chỉ khi có nhiều hộ dân cùng làm, tạo thành vùng hàng hóa lớn, việc thu hút thương lái và tiêu thụ sản phẩm sẽ dễ dàng hơn, nâng cao giá trị cho quả bưởi địa phương, góp phần tăng thu nhập và đời sống người dân.