Triển vọng dừa hữu cơ Tây Ninh: Mở lối xuất khẩu dừa tươi

Tẩy trắng bằng nước chanh

Giữa những hàng dừa xanh mướt trên vùng đất nắng gió Tây Ninh, anh Nguyễn Văn Tiến, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Dừa Việt 78 đang viết nên câu chuyện mới cho nông sản quê hương. Không chỉ dừng ở việc bán dừa tươi nguyên trái, HTX đã tạo dựng thương hiệu “Dừa gọt Tây Ninh”, tiên phong gắn mã QR cho từng quả, mở ra hành trình đưa trái dừa địa phương vươn ra thị trường lớn.

Bài liên quan

Hợp tác xã dừa hữu cơ ‘thách thức định kiến’

Cầm trên tay quả dừa vừa gọt sáng bóng, anh Tiến chia sẻ: “Dừa không đơn thuần là loại trái cây giải khát. Dừa tươi hữu cơ mang trong mình giá trị cho sức khỏe và tinh thần. Người tiêu dùng ngày nay chuộng sự tự nhiên, vì vậy tôi muốn mỗi giọt nước dừa hay từng lát cơm dừa đều phải thuần khiết và an toàn”.

Tại HTX Dừa Việt 78, dừa được trồng trong môi trường hoàn toàn tự nhiên, tuyệt đối không dùng phân bón hóa học hay thuốc bảo vệ thực vật tổng hợp. Nhờ đó, sản phẩm giữ được vị ngọt thanh, hương thơm đặc trưng và độ an toàn cao. Thế nhưng vẫn tồn tại một nghịch lý, dừa Tây Ninh ngon không kém dừa miền Tây, thậm chí nhỉnh hơn về độ ngọt, nhưng muốn tiêu thụ, trái dừa vẫn phải “ngược dòng” về Tiền Giang, Bến Tre. Chính điều này đã thôi thúc anh Tiến mạnh dạn đầu tư cơ sở sơ chế ngay tại địa phương để trái dừa Tây Ninh có thể tự tin bước ra thị trường bằng chính thương hiệu của mình.

Thị trường hiện nay chuộng dừa gọt trắng sáng. HTX Dừa Việt 78 chọn hướng đi khác biệt, gọt trắng quả dừa tự nhiên bằng nước cốt chanh. Đây là bí quyết xưa, vừa có tác dụng sát khuẩn, vừa giữ độ tươi ngon cho quả dừa.

Bài liên quan

Hướng đi cho nông nghiệp và du lịch xanh

“Chanh ở miền Tây có quanh năm, sản lượng dồi dào, giá cả phải chăng. Chúng tôi mua chanh về chế biến thành nước để dự trữ. Khi sơ chế, dừa được ngâm ngay vào dung dịch chanh, vừa ngăn vi khuẩn, nấm mốc, vừa giúp trái giữ màu trắng tự nhiên”, anh Tiến cho biết.

Cách làm này không hề dễ. Thời gian đầu, nhiều đại lý từ chối vì sản phẩm không trắng tinh như loại xử lý bằng hóa chất. Nhưng HTX kiên định với phương châm “sạch từ tâm”. “Người uống quen loại tẩy trắng sẽ thấy khác lạ, nhưng khi đã thử rồi, họ mới cảm nhận được vị thơm thật sự của dừa”, anh Tiến chia sẻ.

Cấp "chứng minh thư" cho dừa

Theo anh Tiến, trước đây dừa Tây Ninh sau thu hoạch chủ yếu được chở ra chợ bán theo cách truyền thống, người bán mang ra sạp, người mua nhìn qua hình thức bên ngoài, nếm thử hoặc dựa vào sự quen biết để quyết định có mua hay không.

Việc tiêu thụ hoàn toàn phụ thuộc vào cảm nhận chủ quan của khách hàng về độ ngon, ngọt của trái dừa khiến sản phẩm chưa khẳng định được giá trị thực, lại càng khó tạo dựng uy tín lâu dài cho nông dân trồng dừa.

Từ khi HTX Dịch vụ nông nghiệp Dừa Việt 78 ra đời, cách làm đã thay đổi hoàn toàn. Mỗi trái dừa của HTX giờ đây đều có “chứng minh thư” riêng – một mã QR được in trên nhãn. Bên trong mã QR là đầy đủ thông tin về quy trình canh tác, tiêu chuẩn hữu cơ, khu vực trồng, ngày thu hoạch...

Chỉ với một thao tác quét điện thoại thông minh, người tiêu dùng ở bất kỳ đâu cũng có thể kiểm chứng nguồn gốc rõ ràng của trái dừa. Họ biết được đó là giống dừa nào, được chăm sóc theo chuẩn VietGAP hay hữu cơ ra sao, quy trình sản xuất có tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn an toàn hay không.

“Điều tôi mong muốn là ở Tiền Giang, Bến Tre hay bất cứ nơi nào, khi uống dừa Tây Ninh khách hàng đều biết sản phẩm này được ai trồng, đến từ vùng đất nào, được chăm sóc như thế nào”, anh Tiến chia sẻ. Theo anh, minh bạch thông tin chính là cách tốt nhất để nâng cao niềm tin của thị trường, đồng thời bảo vệ uy tín cho người sản xuất.

Việc gắn mã QR không chỉ là thao tác kỹ thuật mà còn là bước ngoặt trong hành trình xây dựng thương hiệu. Nó đã đưa trái dừa Tây Ninh thoát khỏi “cái bóng” của nông sản phổ thông, vốn trước đây chỉ hiện diện ở các chợ truyền thống để trở thành sản phẩm có thương hiệu, có câu chuyện, có giá trị gia tăng. Mã QR giúp HTX chứng minh sản phẩm đủ tiêu chuẩn để bước vào hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi, và xa hơn là phục vụ xuất khẩu.

Với nông dân, đây không còn đơn thuần là câu chuyện “bán trái dừa” như trước. Mỗi trái dừa giờ là một sản phẩm mang trên mình hành trình từ nông trại đến bàn ăn, từ quy trình sản xuất sạch đến chiến lược xây dựng thương hiệu. Nó mở ra cơ hội để cả vùng nguyên liệu dừa Tây Ninh cùng hưởng lợi, bởi khi sản phẩm được thị trường chấp nhận và đánh giá cao, giá trị kinh tế cũng tăng lên, đời sống người trồng dừa được cải thiện, đồng thời tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững.

Dừa tươi hữu cơ rộng đường xuất khẩu

Dừa từ lâu không chỉ là trái cây nhiệt đới quen thuộc mà còn là mặt hàng được ưa chuộng trên thị trường toàn cầu nhờ giá trị dinh dưỡng và tính ứng dụng đa dạng. Trong bối cảnh nông sản hữu cơ ngày càng được ưa chuộng, nhất là tại các quốc gia phát triển – nơi người tiêu dùng có thu nhập cao và ý thức sâu sắc về sức khỏe, dừa tươi hữu cơ Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng nổi bật. Chỉ trong 3 năm gần đây, nhu cầu nhập khẩu dừa tươi từ Việt Nam tăng bình quân 15 - 20%/năm, mở ra nhiều cơ hội cho ngành dừa.

Tuy nhiên, cơ hội luôn đi kèm thách thức. Việc xuất khẩu ồ ạt dừa tươi sang thị trường Trung Quốc đã khiến nhiều doanh nghiệp chế biến trong nước thiếu hụt nguyên liệu, thậm chí hoạt động cầm chừng. Trên thương trường quốc tế, cạnh tranh ngày càng khốc liệt, đặc biệt với Thái Lan - quốc gia đi trước Việt Nam về giá thành và công nghệ chế biến. Trong khi đó, chuỗi giá trị ngành hàng dừa trong nước vẫn tồn tại nhiều bất cập, nhất là ở khâu chế biến sâu và đa dạng hóa sản phẩm khiến khả năng gia tăng giá trị và nâng cao sức cạnh tranh còn hạn chế.

TS Trần Minh Hải, Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn cho rằng, chìa khóa để nâng cao năng lực xuất khẩu trái cây nói chung, trong đó có dừa chính là mô hình HTX. “Doanh nghiệp nên liên kết thông qua HTX để quản lý mã vùng trồng, tổ chức vùng nguyên liệu và kiểm soát sản lượng. HTX không chỉ là đầu mối kỹ thuật mà còn là đối tác chiến lược về logistics và quản lý chất lượng sản phẩm", ông Hải nhấn mạnh.

Theo TS Hải, một xu hướng mới đang hình thành khi các vùng trồng dừa lấy nước quy mô lớn dịch chuyển dần về Đông Nam Bộ và Tây Nguyên thay vì chỉ tập trung ở Bến Tre, Tiền Giang hay Vĩnh Long. Nhiều vùng trồng dừa tại Đông Nam Bộ có diện tích từ 30 - 50 ha, đã được cấp mã số vùng trồng, đủ điều kiện cung ứng sản phẩm ổn định cho xuất khẩu. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý sự khác biệt căn bản giữa dừa uống nước và dừa lấy dầu. Nếu lựa chọn giống không phù hợp hoặc thu hoạch không đúng thời điểm, nước dừa có thể bị biến chất trong quá trình vận chuyển quốc tế, gây rủi ro lớn cho doanh nghiệp.

Việc xuất khẩu dừa tươi của Việt Nam đang đứng trước những cơ hội rất lớn, nhưng để rộng đường tiến ra thị trường toàn cầu, ngành dừa cần sớm hoàn thiện chuỗi giá trị, gắn kết chặt chẽ hơn giữa doanh nghiệp – hợp tác xã – nông dân. Khi đó, trái dừa Việt Nam mới thật sự có chỗ đứng vững chắc và bền lâu trên thị trường quốc tế.