'Kết đôi' nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn với du lịch trải nghiệm

Để khách hàng trải nghiệm cả sản phẩm lẫn quy trình sản xuất

Ngày 25/9, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Thái Nguyên tổ chức Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp năm 2025 với chủ đề “Nông nghiệp tuần hoàn gắn với du lịch trải nghiệm ở các trang trại tổng hợp khu vực nông thôn”.

Đây là diễn đàn lần thứ 3 do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tổ chức về chủ đề gắn sản xuất nông nghiệp với phát triển du lịch nông nghiệp, nối tiếp thành công từ diễn đàn trước và mở rộng hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm trên phạm vi toàn quốc.

Ông Dương Sơn Hà - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Thái Nguyên thông tin, trong lĩnh vực nông nghiệp, cây chè là sản phẩm chủ lực của tỉnh Thái Nguyên với diện tích trên 23.500 ha, sản lượng búp tươi đạt 275.000 tấn/năm, năng suất bình quân 127 tạ/ha. Giá trị sản phẩm trà sau chế biến đạt gần 14.000 tỷ đồng/năm.

Trong đó, diện tích sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và hữu cơ hơn 5.900 ha. Chè hữu cơ đang tiếp tục được mở rộng do phù hợp với xu thế tiêu dùng xanh, bền vững. Đây là tiền đề quan trọng để xứ "đệ nhất danh trà" đẩy mạnh phát triển nông nghiệp tuần hoàn gắn với du lịch trải nghiệm ở các trang trại tổng hợp khu vực nông thôn.

Bên cạnh các HTX quy mô lớn, rất nhiều đơn vị sản xuất chè nhỏ lẻ cũng mong muốn phát triển nông nghiệp tuần hoàn gắn với du lịch trải nghiệm. Ngoài sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, các nông hộ nên có sự liên kết, kết nối giữa các vùng sản xuất, vùng trải nghiệm để tăng sức cạnh tranh, tiết kiệm chi phí và tăng giá trị sản phẩm", ông Hà kêu gọi.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, nông nghiệp tuần hoàn là hướng đi tất yếu giúp gắn kết trồng trọt với chăn nuôi, thủy sản và chế biến, tiết kiệm tài nguyên, giảm chi phí và bảo vệ môi trường.

Khi kết hợp với du lịch trải nghiệm, mô hình này tạo ra giá trị kép khi vừa cung cấp sản phẩm an toàn, vừa mang đến cho du khách trải nghiệm trực tiếp quá trình sản xuất và thưởng thức sản phẩm. Đồng thời hiểu thêm đời sống, văn hóa địa phương. 

"Giới thiệu sản phẩm sạch là chưa đủ, phải giới thiệu được quy trình sản xuất sạch. Mỗi trang trại phải có một chuyên gia, đề ra và kiểm soát quy trình sản xuất an toàn, chuẩn VietGAP, hữu cơ. Có như vậy, du khách trải nghiệm mới thực sự cảm nhận được giá trị cốt lõi của sản phẩm du lịch", ông Hoàng Văn Hồng - Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho hay.

Hành trình lan tỏa nhận thức về nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn gắn với du lịch trải nghiệm không chỉ là nỗ lực về kỹ thuật hay canh tác mà còn là cuộc chuyển mình sâu sắc trong tư duy làm nông, giữa lợi nhuận ngắn hạn và giá trị bền vững.

Nhiều khó khăn vẫn còn hiện hữu trước mắt, nhất là khi kỹ thuật sản xuất nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn đòi hỏi nhiều công sức, sức cạnh tranh còn chưa mạnh mẽ trên thị trường. Nhưng sự nhất trí, đồng lòng giữa chính quyền và người dân địa phương ở vùng chè Thái Nguyên đã và đang kiến tạo tương lai bền vững cho ngành nông nghiệp.

Ông Chu Bá Trung - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông và Môi trường tỉnh Thái Nguyên cho biết, các mô hình nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn, trang tại tổng hợp gắn với du lịch trải nghiệm đã góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, tạo ra nhiều cơ hội việc làm và thúc đẩy phát triển du lịch cộng đồng, qua đó tăng giá trị kinh tế của địa phương.

Tuy nhiên, để duy trì và phát triển mô hình du lịch trải nghiệm bền vững, cần có chiến lược tổng thể nhằm khai thác tối đa tiềm năng của loại hình du lịch này. 

Chính phủ cần xây dựng khung pháp lý rõ ràng, tạo điều kiện thuận lợi để các địa phương phát triển du lịch gắn với sản xuất nông nghiệp tuần hoàn. Ngoài ra, chính sách hỗ trợ về thuế, tín dụng và đất đai cần được điều chỉnh để khuyến khích hộ nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp đầu tư vào loại hình du lịch này. Việc áp dụng các tiêu chuẩn như VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ vào sản xuất nông sản phục vụ du lịch sẽ giúp nâng cao chất lượng dịch vụ và đảm bảo tính bền vững.

"Thời gian tới, Trung tâm Khuyến nông và Môi trường tỉnh Thái nguyên sẽ đẩy mạnh các lớp tập huấn, hướng dẫn sản xuất, đào tạo nông dân phát triển các mô hình nông nghiệp tuần hoàn gắn với du lịch trải nghiệm", ông Chu Bá Trung cho hay.

Giảm 30 - 40% chi phí phân bón, lợi nhuận tăng 20%

Trong khuôn khổ diễn đàn, các đại biểu đã tham quan một số mô hình nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn gắn với du lịch tại Thái Nguyên.

Giữa vùng chè Tân Cương trứ danh, Hợp tác xã Trà và Du lịch cộng đồng Tiến Yên (HTX Tiến Yên) đưa du khách hòa mình vào những đồi chè hữu cơ xanh mướt, trải nghiệm hái búp, sao chè, thưởng trà ngay tại chỗ. Với farmstay được thiết kế hài hòa, cảnh quan hồ nước, cầu gỗ và chòi nghỉ, nơi đây không chỉ quảng bá hương vị chè Thái Nguyên mà còn mở ra mô hình du lịch nông nghiệp xanh, giúp nông dân nâng cao thu nhập song song với gìn giữ truyền thống văn hóa, ẩm thực.

Hiện nay, toàn bộ khu vực canh tác của HTX Tiến Yên đều được chăm sóc bằng phân bón hữu cơ ủ từ phân chuồng kết hợp với men vi sinh và các chế phẩm từ thảo mộc để phòng trừ sâu bệnh. Nhờ đó, cây chè phát triển khỏe, ít sâu bệnh, đất luôn tơi xốp, giàu dinh dưỡng.

Quy trình quản lý cỏ dại ở đây cũng không sử dụng thuốc trừ cỏ. Công nhân nhổ cỏ thường xuyên. Khi phát sinh dịch hại, HTX không tự ý dùng thuốc hóa học mà chủ động phối hợp với Trung tâm Khuyến nông và Môi trường Thái Nguyên để có phương án xử lý an toàn, hiệu quả.

Thực tế cho thấy, nếu tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn canh tác an toàn sinh học và kiên trì theo đuổi phương pháp này, từ vụ thứ ba trở đi, năng suất và sản lượng chè không hề thua kém phương thức sản xuất thông thường. Chính vì vậy, HTX Tiến Yên hiện không chạy theo việc mở rộng diện tích mà tập trung tối đa vào việc nâng cao chất lượng từng nương chè đang có.

Ông Bùi Trọng Đại - Giám đốc HTX Tiến Yên cho rằng, nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn gắn với du lịch trải nghiệm là hướng đi đúng và trúng trong bối cảnh xã hội ngày càng dành sự quan tâm lớn tới vấn đề môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm.

“Đích đến cuối cùng của nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn là sự phát triển bền vững. Nếu mô hình này được lan tỏa, Tân Cương trong mắt khách hàng không chỉ là vùng chè ngon mà còn là vùng chè an toàn, bền vững và có trách nhiệm với cộng đồng, môi trường”, ông Đại nhấn mạnh.

Nhờ các giải pháp trên, vùng chè của HTX Tiến Yên giảm được 30 - 40% chi phí phân bón, đồng thời tạo sản phẩm sạch phục vụ khách tham quan, thưởng trà, năng suất chè đạt 8 - 9 tấn búp tươi/ha, lợi nhuận tăng 20 - 25% nhờ kết hợp làm dịch vụ du lịch cộng đồng.