Chuyên gia Nhật Bản 28 năm lan tỏa nông nghiệp hữu cơ tại Việt Nam

Trong bối cảnh ô nhiễm môi trường và an toàn thực phẩm đang là mối quan tâm toàn cầu, bà Mayu Ino - Trưởng đại diện Tổ chức Seed to Table (Nhật Bản) nhấn mạnh, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tự nhiên không còn là lựa chọn mà là nhu cầu cấp thiết. Với bà, cơ duyên gắn bó với Việt Nam cũng đồng nghĩa với trách nhiệm lan tỏa mô hình này đến nông dân để cùng gìn giữ đất nước Việt Nam tươi đẹp, giúp người dân an tâm sống khỏe mạnh và hạnh phúc.

Nhìn lại Nhật Bản những năm 1970 - 1980, bà Mayu Ino cho biết sau giai đoạn phát triển kinh tế thần tốc, người dân nước này phải đối mặt với ô nhiễm và suy giảm sức khỏe. Nhiều nông dân bị ảnh hưởng bởi thuốc trừ sâu, buộc họ phải xem xét lại phương thức sản xuất. Từ đó, phong trào nông nghiệp hữu cơ hình thành, không chỉ để bảo vệ sức khỏe mà còn để duy trì hệ sinh thái, đa dạng sinh học. Đặc biệt, người tiêu dùng ngày càng tìm kiếm thực phẩm an toàn, đây cũng là nhu cầu mà hiện nay người dân Việt Nam đang quan tâm

Không dừng ở việc sản xuất, nhiều nông dân Nhật Bản còn mở rộng triết lý hữu cơ vào đời sống, chọn đồ gia dụng, quần áo, máy móc ít tác động đến môi trường, tái sử dụng tối đa, hạn chế lãng phí. 

Tại Việt Nam, khi tiếp xúc với bà con, Tổ chức Seed to Table không chỉ giới thiệu kỹ thuật canh tác hữu cơ mà còn khuyến khích tận dụng nguồn lực sẵn có như hạt giống bản địa, kiến thức truyền thống, tài nguyên địa phương. Cách làm này giúp nông dân giảm chi phí, bớt phụ thuộc vào nguồn vật tư bên ngoài.

Theo bà Mayu Ino, rào cản lớn nhất hiện nay không phải là công nghệ mà là tư duy. “Nông dân Việt Nam rất giỏi sản xuất nhưng còn ngại hợp tác, ít chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức. Đặc biệt, việc tham gia thị trường vẫn là điểm yếu. Do đó, chúng tôi cố gắng thúc đẩy tinh thần hợp tác để bà con thấy cùng làm sẽ mang lại lợi ích cho cả tập thể lẫn cá nhân”, bà Mayu Ino trăn trở.

Một trong những dự án nổi bật của Tổ chức Seed to Table là “Vườn rau hữu cơ học đường” tại Đồng Tháp. Qua mô hình này, nhiều học sinh địa phương bắt đầu yêu thích nông nghiệp, thậm chí mong muốn theo học và gắn bó lâu dài với ngành. Phụ huynh cũng thay đổi nhận thức, quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe và môi trường. Điều này chứng tỏ sức lan tỏa của nông nghiệp hữu cơ không chỉ dừng ở sản xuất mà còn chạm tới cộng đồng.

Tại Việt Nam, đa số nông dân quy mô nhỏ chưa có hệ thống hợp tác xã mạnh mẽ như ở Nhật Bản. Vì vậy theo bà Mayu Ino, mô hình PGS (hệ thống bảo đảm cùng tham gia) tại Đồng Tháp đang trở thành giải pháp phù hợp. Nếu phát triển thành mạng lưới lớn, PGS sẽ giúp nông dân tiêu thụ sản phẩm, nâng cao uy tín, đáp ứng nhu cầu truy xuất nguồn gốc - yếu tố then chốt để chinh phục thị trường trong nước và quốc tế.

Việc chế biến sâu nông sản cũng là hướng đi cần thiết, vừa kéo dài thời gian bảo quản, vừa nâng cao giá trị và quảng bá văn hóa ẩm thực địa phương. Khi hợp tác xã được củng cố, có năng lực đáp ứng yêu cầu thị trường, lợi ích cho nông dân và khu vực nông thôn sẽ càng lớn.

Hiện Seed to Table đang hỗ trợ xây dựng thị trường tại địa phương, hợp tác với một số nhà hàng, công ty tiêu thụ, đồng thời thúc đẩy phát triển sản phẩm chế biến để nâng cao giá trị nông sản. Bà Mayu Ino bày tỏ sự lạc quan về Đồng Tháp khi nơi đây có nguồn nhân lực nhiệt huyết, đủ sức dẫn dắt cộng đồng đi theo hướng phát triển xanh, bền vững.

Không dừng ở phạm vi nội địa, bà Mayu Ino hi vọng trong tương lai sẽ kết nối sản phẩm của nông dân Việt Nam với thị trường Nhật Bản, đồng thời mở ra cơ hội giao lưu, trao đổi kinh nghiệm cho thế hệ trẻ và nông dân hai nước.

"Xin đừng bỏ cuộc khi gặp khó khăn. Càng cố gắng càng có thành công lớn. Mong lớp trẻ và nông dân hãy tiếp tục cố gắng tiếp để phát huy hơn nữa", bà Mayu Ino nhắn nhủ nông dân và người trẻ Việt Nam muốn làm nông nghiệp hữu cơ.