Đôi vợ chồng truyền cảm hứng làm cà phê sạch tới cộng đồng người Jrai

Những năm gần đây, phong trào làm nông nghiệp sạch, trồng cây theo hướng hữu cơ đang lan tỏa mạnh mẽ ở xã Ia Phí và Ia Ly (tỉnh Gia Lai). Không chỉ người kinh, nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số cũng đã thay đổi nếp nghĩ, chung tay hướng đến nền nông nghiệp bền vững.

Với những vườn cà phê xanh mướt, câu chuyện của vợ chồng anh Siu Sát và chị Rơ Châm Awưnh (làng Mrông Yố 1, xã Ia Phí) đã trở thành cảm hứng cho hành trình làm nông nghiệp sạch của người Jrai. Vợ chồng anh Siu Sát từng là giáo viên, nhưng khát vọng làm nông nghiệp sạch đã đưa họ rẽ sang con đường mới, trở thành người tiên phong trồng cà phê theo hướng hữu cơ trong cộng đồng người Jrai.

Năm 2019, khi chứng kiến những vườn cà phê trở nên suy kiệt, năng suất giảm dần, anh Siu Sát không khỏi trăn trở trước thực trạng đất đai trong làng ngày càng bạc màu do hứng chịu quá nhiều tác động từ phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật.

“Mình nghiệm ra cây cà phê không phát triển tốt là do đất không khỏe. Đối xử tốt với đất thì cây cà phê sẽ xanh tươi, năng suất, chất lượng mới tốt hơn”, anh Siu Sát chia sẻ.

Từ suy nghĩ đó, vợ chồng anh quyết định chuyển đổi hoàn toàn 2ha cà phê của gia đình sang trồng theo hướng hữu cơ. Với nhiều hộ đồng bào Jrai, đây là điều lạ lẫm, thậm chí khó tin. Nhưng vợ chồng anh vẫn kiên trì làm từ những bước đi đầu tiên. Sau khi tìm hiểu quy trình trồng theo hướng hữu cơ, vợ chồng anh sử dụng phân chuồng và các chế phẩm sinh học nhiều hơn, hạn chế dần đưa các chất hóa học vào đất.

Quả thật, đất không phụ công người, những thay đổi bắt đầu hiện rõ, vườn cà phê hồi sinh xanh mướt, cây khỏe, trái sai, chất lượng tốt lên theo từng mùa. Nhiều hộ dân trong làng thấy vậy đã tìm đến học hỏi và thay đổi cách chăm sóc cây trồng.

Không ngần ngại, vợ chồng anh lan tỏa mô hình nông nghiệp sạch, trồng theo hướng hữu cơ đến cộng đồng. Đi đến đâu vợ chồng anh cũng trò chuyện với bà con, chia sẻ kinh nghiệm từ thực tế vườn cà phê của gia đình.

Đến nay, đã có 30 hộ đồng bào Jrai cùng chung tay tham gia chuỗi sản xuất cà phê sạch với diện tích hơn 50ha. Tất cả đều được đăng ký mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc.

“Từ thói quen canh tác truyền thống, người dân trong vùng đã chuyển sang tư duy nông nghiệp sạch và canh tác bền vững, họ hiểu rằng bảo vệ đất chính là bảo vệ tương lai của con cháu mình”, anh Siu Sát nói.

Chưa dừng lại ở đó, vợ chồng anh Siu Sát tiếp tục nuôi giấc mơ lớn hơn, xây dựng một thương hiệu cà phê mang bản sắc Jrai. Tháng 5/2024, vợ chồng anh thành lập Công ty TNHH Chế biến nông sản Jrai Ia Ly nhằm phát triển sản phẩm theo hướng bài bản và bền vững. Gia đình đầu tư nhà xưởng, trang thiết bị chế biến sâu để cho ra đời những dòng cà phê rang xay, cà phê bột.

Nhờ quy trình khép kín và định hướng rõ ràng, 2 sản phẩm cà phê hạt và cà phê bột của Công ty nhanh chóng đạt chuẩn OCOP 3 sao. Hương vị cà phê Jrai Ia Ly được đánh giá đậm đà, mang nét đặc trưng của vùng đất Tây Nguyên. Nhờ đó, thương hiệu cà phê Jrai Ia Ly đã có mặt ở nhiều tỉnh thành trong cả nước và được mang đi chào hàng tại các thị trường tiềm năng như Châu Âu, Châu Úc và Châu Mỹ.

Không chỉ cà phê, mới đây vợ chồng anh Siu Sát và cộng sự còn thành lập HTX Nông nghiệp – Dịch vụ và Du lịch cộng đồng Tây Gia Lai để mở hướng phát triển du lịch cộng đồng gắn với trải nghiệm canh nông. Qua đó, du khách có thể tận tay hái quả, rang xay và nghe kể câu chuyện về hạt cà phê của đồng bào Jrai.

Ông Thái Văn Chung, Trưởng phòng Kinh tế xã Ia Phí cho biết, vợ chồng anh Siu Sát là một trong những điển hình của phong trào làm nông nghiệp sạch tại địa phương. Không chỉ chăm chỉ lao động, vợ chồng anh còn thường xuyên tham gia các hội thảo, lớp tập huấn về canh tác hữu cơ, nông nghiệp bền vững để tiếp thu kiến thức mới. Từ những kinh nghiệm học được, anh áp dụng vào chính vườn cà phê của gia đình và hướng dẫn lại cho bà con trong vùng.

“Nhờ sự lan tỏa ấy, nhiều hộ đồng bào Jrai đã mạnh dạn thay đổi nếp nghĩ cách làm, chuyển sang chăm sóc cây trồng theo hướng hữu cơ, giảm sử dụng phân hóa học và thuốc bảo vệ thực vật, đảm bảo thâm canh bền vững. Những vườn cà phê trước đây nay cho năng suất và chất lượng vượt trội. Cà phê của bà con vì thế được thị trường trong và ngoài nước đón nhận, mở ra hướng phát triển mới cho người dân trong vùng”, ông Thái Văn Chung chia sẻ.