Trồng ổi hữu cơ, thu nhập gấp 10 lần lúa

Trồng ổi Đài Loan trên đất màu

Xã Sơn Tiến, tỉnh Hà Tĩnh là địa phương có quỹ đất vườn đồi và đất màu dồi dào. Bao đời nay, bà con chủ yếu trồng ngô, lạc, đậu và cỏ voi để phục vụ chăn nuôi. Tuy nhiên qua thời gian, năng suất cây trồng hạn chế, giá bán trâu bò, lợn giảm nên bà con không còn mặn mà, nhiều hộ bỏ hoang đất.

Để tránh lãng phí đất đai, năm 2023, anh Nguyễn Duy Sinh đã kêu gọi thêm 10 hộ dân thành lập Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Sơn Tiến (HTX Sơn Tiến) do anh làm giám đốc và chuyển đổi từ cây màu sang trồng giống ổi Đài Loan trên tổng diện tích 5 ha.

Thời gian đầu canh tác, bà con chú trọng bổ sung dinh dưỡng cho đất bằng cách bón phân chuồng hoai mục kết hợp phân vi sinh để đất tơi xốp. Mỗi năm, mỗi gốc ổi được bón tối đa 40 kg phân chuồng hoai mục. Xung quanh gốc ổi được trồng thêm các loại cây để chống xói lở và giữ ẩm đất.

“Gia đình tôi có 2 ha đều đã phủ hết diện tích với 1.500 gốc ổi, trong đó 1.000 gốc đã cho thu hoạch, mỗi năm xuất bán ra thị trường hơn 10 tấn ổi, giá bán giao động từ 25.000 - 30.000 đ/kg, đem lại lợi nhuận gấp 10 lần so với trồng lúa”, anh Sinh cho biết.

Theo kinh nghiệm của anh, để ổi ra quả quanh năm cần thường xuyên tỉa cành, tạo tán và bấm ngọn để kích thích cây ra hoa. Khi tạo tán nên duy trì chiều cao cây từ 2 - 2,5 m để cây ra nhiều nhánh và giúp thu hoạch thuận tiện, giảm thiểu công thu hái. Trồng với mật độ cây cách cây 2,5 - 3 m để cây đủ thông thoáng, quanh hợp và hấp thu dinh dưỡng tốt, cho quả nhiều, đồng thời hạn chế sâu bệnh.

Ngoài trồng ổi, HTX Sơn Tiến còn cung ứng giống cây trồng với hơn 50 giống cây có giá trị kinh tế cao như xoài, mận hậu Sơn La, vải thiều Hưng Yên, trám đen, mít Thái... Bình quân thu nhập mỗi thành viên HTX đạt từ 150 - 200 triệu đồng/năm.

Tùy độ tuổi, điều kiện chăm sóc và môi trường canh tác, ổi Đài Loan có thể cho năng suất khác nhau nhưng bình quân cây trồng 1 - 2 năm năng suất đạt từ 5 - 10 kg/cây/năm, những cây trồng 3 - 5 năm năng suất đạt 30 - 50 kg quả/cây/năm.

“Canh tác theo quy trình VietGAP nên chúng tôi chỉ phun thuốc BVTV trong danh mục cho phép ở giai đoạn cây đâm chồi. Sau khi ra quả sẽ tiến hành bao quả để ổi đảm bảo an toàn, chất lượng. Hiện sản phẩm ổi thương hiệu Mai Sinh đã được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao, thu hoạch đến đâu được thương lái đến vườn mua hết đến đó”, anh Sinh thông tin.

Khó nhất trong việc phát triển cây trồng này là nguồn nước bởi vùng đất Sơn Tiến xa sông suối, phải khoan giếng sâu, nếu đầu tư đường ống lấy nước hay khoan giếng sẽ đội chi phí quá lớn, do đó vào mùa hè do thiếu nước nên số lượng cây giảm năng suất hay chết tăng lên đáng kể.

Những diện tích ổi bị thiệt hại do hạn HTX sẽ trồng bổ sung trong mùa vụ tiếp theo, đồng thời tăng cường tấp tủ gốc để giữ ẩm đất.

Về định hướng thời gian tới, anh Sinh cho biết HTX đang vận động bà con trong xã có đất tổ chức tích tụ, mở rộng diện tích trồng ổi thêm 2 ha. Việc chuyển đổi này sẽ tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người dân.

Ông Phan Tiến Hùng, Chủ tịch UBND xã Sơn Tiến đánh giá, mô hình trồng ổi Đài Loan của HTX Sơn Tiến rất phù hợp với điều kiện sản xuất tại địa phương, mở ra hướng đi mới trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng.

Ngoài đồng hành hỗ trợ, tạo điều kiện để HTX phát triển kinh tế, xây dựng thương hiệu sản phẩm, thời gian tới xã sẽ khuyến khích người dân tiếp tục xóa bỏ vườn tạp, chuyển đổi đất vườn đồi, đất màu kém hiểu quả sang trồng ổi, phối hợp với các đơn vị chuyên môn tăng cường tập huấn kỹ thuật để tạo sản phẩm hàng hóa, thuận lợi trong liên kết tiêu thụ.

Thu 500 triệu đồng từ vườn ổi hữu cơ

Cùng xây dựng mô hình trồng ổi theo hướng an toàn, anh Đặng Văn Cường ở phường Trần Phú (Hà Tĩnh) lại chọn giống ổi lê Thái Lan để phủ xanh hơn 3 ha đất bỏ hoang.

Năm 2021, nắm bắt cơ hội địa phương thực hiện chủ trương tập trung, tích tụ ruộng đất, anh Cường cùng một số cộng sự đã thành lập HTX Thanh niên Thành Sen, thuê lại 4,3 ha đất hoang tại phường Đồng Môn (nay là phường Trần Phú) để thử nghiệm các mô hình sản xuất mới. Sau thời gian tích lũy kinh nghiệm, phát triển mô hình, anh nhận thấy giống ổi lê Thái Lan có tiềm năng phát triển vì phù hợp với khí hậu địa phương, cho hiệu quả kinh tế cao và thuận lợi trong ứng dụng quy trình canh tác hữu cơ.

Để kiểm chứng khả năng thích nghi của giống ổi này, anh Cường đã trồng thử nghiệm 300 gốc trên một phần diện tích của HTX. Sau hơn 1 năm, cây phát triển khỏe, cho quả bói với chất lượng đồng đều, mẫu mã đẹp, vị ngọt thanh. Thành công bước đầu đã trở thành động lực để anh cùng các cộng sự mạnh dạn phủ xanh khu đất hơn 3 ha của HTX Thanh niên Thành Sen bằng gần 2.000 gốc ổi vào cuối năm 2024.

“Hiện mô hình trồng ổi lê Thái Lan đang phát triển tốt. Đây không chỉ là hướng đi mới mà còn là kỳ vọng lớn của tôi trong việc chuyển đổi sản xuất trên vùng đất khó, tạo ra giá trị thực sự bền vững từ nông nghiệp sạch”, anh Cường nói.

Vườn ổi được quy hoạch khoa học, trồng theo hàng lối, cây cách cây 2 - 2,5 m, đảm bảo thông thoáng và thuận tiện cho việc chăm sóc, thu hoạch. Đặc biệt, anh Cường còn kết hợp xen canh với cây sả - loại cây gia vị dễ trồng, ít sâu bệnh và có nhiều lợi ích trong canh tác hữu cơ. Theo anh, tinh dầu từ sả chứa các hoạt chất như citronella và geraniol có khả năng xua đuổi hiệu quả các loài sâu hại phổ biến như ruồi vàng, bọ trĩ, muỗi… mà không cần sử dụng thuốc BVTV, giúp đảm bảo an toàn cho cây trồng và người tiêu dùng. Bên cạnh đó, tán lá rậm rạp của sả còn có tác dụng che phủ đất, giữ ẩm, hạn chế cỏ dại, cải thiện độ phì nhiêu cho đất.

Hiện nay, khoảng 300 gốc ổi của HTX đã bước vào giai đoạn cho thu hoạch ổn định với năng suất bình quân 45 - 50 kg/cây/năm, có thể hái theo nhiều đợt trong năm. Với giá bán từ 30.000 - 35.000 đồng/kg, mỗi năm cây ổi mang lại doanh thu cho HTX khoảng 500 triệu đồng. 

Sản phẩm ổi lê Thái Lan của HTX Thanh niên Thành Sen đang được tiêu thụ tại nhiều cửa hàng nông sản trong và ngoài tỉnh. Không chỉ chinh phục người tiêu dùng nhờ sản phẩm an toàn, vị giòn, ngọt đặc trưng, ổi của HTX đã được chứng nhận sản xuất đạt tiêu chuẩn hữu cơ của Việt Nam (TCVN 11041-2:2017). Hiện sản phẩm ổi lê Thái Lan đang được Công ty TNHH công nghệ NHONHO hoàn tất hồ sơ để cấp chứng nhận hữu cơ trong năm 2025.