Duy trì văn hóa bản địa bằng lúa hữu cơ

Nằm sâu trong lòng núi của xã Mường Thàng, Phú Thọ (trước đây là huyện Cao Phong, Hòa Bình), HTX 3T Farm đang có 10 sào lúa nương được canh tác hữu cơ, hoàn toàn thủ công theo truyền thống của người Dao ở huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình cũ.

Những cây lúa cứng cáp, cao ngang ngực người cắm rễ trên chân ruộng cạn đang vào kỳ trổ bông, đòng lúa từ bẹ lá nhô ra ngoài để nở hoa và thụ phấn. Chị Vũ Thị Lệ Thủy, Giám đốc HTX cho biết, đây là giống lúa nương bản địa của người Dao, chị mua về trồng thử nghiệm vụ đầu tiên.

“HTX chúng tôi đang xây dựng mô hình du lịch trải nghiệm văn hóa bản địa của những dân tộc ở tỉnh Hòa Bình (cũ). Ngoài văn hóa, văn nghệ hay các hiện vật như nhà sàn, nông cụ truyền thống, chúng tôi muốn có những thửa ruộng đặc trưng để du khách trải nghiệm đời sống của bà con vùng cao”, chị Thủy chia sẻ.

Tại khu vực trồng lúa, HTX đã dựng được một nếp nhà sàn truyền thống của người Mường. Đây không chỉ là nơi để các thành viên HTX sinh hoạt chuyên môn mà trong tương lai sẽ là điểm lưu trú của du khách đến tham quan.

Ngoài ra, sau khi cải tạo 10 sào đất đồi thành ruộng bậc thang, chị Thủy và các thành viên HTX gieo 5 sào lúa nếp, 5 sào lúa tẻ. Diện tích lúa này được canh tác hữu cơ 100%, hoàn toàn không sử dụng phân bón hay thuốc BVTV, thay vào đó là phân hữu cơ và làm cỏ bằng tay. Thậm chí việc gieo lúa cũng được làm theo cách truyền thống của bà con là dùng gậy chọc xuống đất rồi tra hạt vào lỗ.

Theo chị Thủy, so với các cây trồng khác như ngô hay khoai sọ cùng trồng trên khu vực này thì lúa nương ít cỏ dại hơn, chỉ cần làm cỏ một lần khi lúa ngang bắp chân, sau đó cây lớn lên là cỏ cũng ít đi. Bên cạnh đó, giống lúa này thân thẳng, cứng cây nên ít bị ngã đổ, rất ít bị sâu bệnh và chịu hạn rất tốt.

Do đặc điểm của người Dao là làm lúa nương nên các chân ruộng đều cao và ít nước. Khi được đưa về sản xuất tại Mường Thàng, chị Thủy cho biết có thời điểm 1 tháng trời không mưa cây lúa vàng hẳn đi nhưng sau đó đủ nước lại xanh tốt như bình thường mà không cần sự can thiệp của con người.

Với việc canh tác 100% tự nhiên, chị Thủy chấp nhận năng suất những thửa ruộng này sẽ không cao. Đổi lại, giá trị của sản phẩm sẽ được khẳng định bằng chất lượng hạt gạo cũng như câu chuyện xung quanh phương pháp trồng lúa cổ truyền của bà con.

“Vì diện tích nhỏ, không phù hợp với sản xuất hàng hóa nên chúng tôi sẽ tập trung xây dựng thương hiệu, phát triển sản phẩm theo hướng đặc trưng, đặc sản”, chị Thủy chia sẻ.

Được biết, cả gạo nếp lẫn gạo tẻ của giống lúa này đều có hương thơm đặc trưng, hạt gạo trong, cơm dẻo, đậm đà. Chưa kể chất lượng gạo còn được đảm bảo bởi không có dư lượng hóa chất do canh tác hoàn toàn tự nhiên.

Dự kiến vụ lúa năm nay, HTX sẽ tập trung phát triển bao bì để làm quà tặng. “Gạo này sẽ được đóng gói để làm quà tặng cho khách du lịch, khách hàng lớn của HTX hoặc bán cho người có nhu cầu làm quà tặng”, chị Vũ Thị Lệ Thủy cho hay.