Quảng Ngãi nâng tầm sản phẩm OCOP

Hiệu quả từ chương trình OCOP

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, trước khi hợp nhất, tỉnh Quảng Ngãi (cũ) có 3 huyện và 98 xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM), trong đó có 12 xã đạt chuẩn NTM nâng cao. Tỉnh Kon Tum (cũ) có 51 xã đạt chuẩn NTM, 10 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 4 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

Sau khi sắp xếp, tỉnh Quảng Ngãi hiện có 86 xã thực hiện xây dựng NTM. Qua rà soát, số tiêu chí đạt bình quân mỗi xã là 15,31 tiêu chí.

Thời gian qua, Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM ở Quảng Ngãi đã góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh, nâng cao đời sống người dân nông thôn trong giai đoạn phát triển mới. Một trong những kết quả đáng ghi nhận là việc xây dựng và triển khai hiệu quả Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP).

Sau 7 năm triển khai thực hiện, Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đã khai thác tiềm năng bản địa, nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp và thúc đẩy khởi nghiệp. Điểm nhấn của OCOP không chỉ là thương hiệu, mà còn khơi dậy tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo qua việc thu hút hàng trăm chủ thể OCOP, bao gồm hợp tác xã, doanh nghiệp và cơ sở sản xuất tham gia chương trình. Qua đó hình thành mạng lưới sản xuất và tiêu thụ rộng khắp.

Hiện tại, Quảng Ngãi có 643 sản phẩm OCOP, gồm 2 sản phẩm đạt 5 sao, 55 sản phẩm đạt 4 sao và 586 sản phẩm đạt 3 sao. Trong đó, có 7 sản phẩm 4 sao vừa được công nhận trong đợt 1/2025. Đánh giá của các thành viên trong hội đồng xếp hạng phân loại cho thấy, các sản phẩm được công nhận trong đợt đầu năm 2025 có nhiều điểm mạnh nổi bật như: tính bản địa và chất lượng nguyên liệu được phát huy mạnh mẽ; chất lượng sản phẩm được kiểm soát chặt chẽ.

Ông Đặng Văn Trịnh (xã Bình Sơn), chủ thể sản phẩm lục bình gốm Mỹ Thiện chia sẻ: “Việc được công nhận sản phẩm đạt 4 sao OCOP là niềm vui và tự hào của gia đình. Tuy nhiên, tôi cũng xác định phải đầu tư thêm về chất lượng và mẫu mã để tăng tính cạnh tranh, đưa thương hiệu gốm Mỹ Thiện ngày càng được biết đến và tiêu thụ rộng rãi hơn”.

Hiện, cơ sở sản xuất gốm Mỹ Thiện của gia đình ông Đặng Văn Trịnh còn là một điểm thu hút nhiều du khách cả trong và ngoài nước đến tham quan, trải nghiệm Tại đây, du khách thích thú khi tận mắt chứng kiến quy trình sản xuất gốm cũng như chiêm ngưỡng sản phẩm có màu sắc đẹp, hoa văn độc đáo và lạ mắt. Nhất là sản phẩm đồ gia dụng, như lục bình, ấm trà, bình hoa, tượng động vật...

 Ông Trịnh bộc bạch, sản phẩm thủ công truyền thống thường rất “kén” khách, nên sức tiêu thụ còn khiêm tốn. Thế nhưng, từ khi sản phẩm lục bình gốm Mỹ Thiện đạt chứng nhận OCOP 3 sao, rồi 4 sao cấp tỉnh, cộng với làng nghề gốm Mỹ Thiện được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thì cơ sở của tôi được nhiều khách hàng, đơn vị trong, ngoài tỉnh biết đến.

“Đây không chỉ là động lực để gia đình tôi gìn giữ và phát huy nghề gốm truyền thống, mà còn mở ra cơ hội quảng bá sản phẩm gốm Mỹ Thiện đến du khách trong và ngoài nước, góp phần phát triển du lịch và kinh tế địa phương”, ông chia sẻ thêm

Đáng chú ý, một trong những dòng sản phẩm OCOP chủ lực của Quảng Ngãi phải nhắc đến là tỏi Lý Sơn. Phát huy lợi thế này, các doanh nghiệp phát triển đa dạng các sản phẩm tỏi. Đến nay, toàn tỉnh đã có 24 sản phẩm tỏi Lý Sơn và chế biến từ tỏi Lý Sơn được công nhận OCOP 3 - 5 sao.

Trong đó, Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Phú Sinh đã nỗ lực nâng tầm giá trị thương hiệu tỏi qua việc tiên phong thay đổi phương thức canh tác truyền thống, sang ứng dụng quy trình sản xuất nông nghiệp sạch không hóa chất, gắn với chế biến sâu.

"Công ty có 5 sản phẩm tỏi và chế biến từ tỏi đạt OCOP 3 - 5 sao, trong đó sản phẩm tỏi Lý Sơn đạt OCOP 5 sao cấp quốc gia. Nhờ đó, giá trị sản phẩm tỏi Lý Sơn ngày càng được nâng lên, tạo động lực để nông dân đặc khu Lý Sơn gắn bó và phát triển loại cây này theo hướng đa giá trị, nhằm nâng cao hiệu quả và thu nhập”, giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Phú Sinh Nguyễn Văn Nhật bày tỏ. 

Kiên quyết không chạy theo số lượng

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi, chương trình OCOP không chỉ giúp nâng cao giá trị kinh tế của sản phẩm mà còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất, từ “bán sản phẩm mình có” sang “sản xuất sản phẩm thị trường cần”, để từng bước hội nhập sâu hơn vào thị trường quốc tế.

Đây là tiền đề để phát triển OCOP thành thương hiệu có bản sắc riêng, hướng đến tầm quốc gia. Do đó, bên cạnh nỗ lực của chủ thể trong việc liên kết hình thành vùng sản xuất tập trung, Sở Nông nghiệp và Môi trường  tham mưu tỉnh ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ rõ ràng, thiết thực. Qua đó tạo điều kiện để các chủ thể đầu tư máy móc, nhà xưởng, công nghệ bảo quản... đảm bảo sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng và truy xuất nguồn gốc.

 Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Phước Hiền khẳng định, chương trình OCOP đã tạo ra những chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao chất lượng trong xây dựng NTM. “Các sản phẩm OCOP đã được cải thiện đáng kể về chất lượng, bao bì, nhãn mác và bộ nhận diện thương hiệu. Thị trường tiêu thụ cũng được mở rộng, không chỉ trong tỉnh mà đã vươn đến nhiều địa phương trên cả nước”, ông Hiền cho biết.

Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn nhìn nhận, bên cạnh những thành tựu đạt được, vẫn còn một số hạn chế như chất lượng sản phẩm chưa đồng đều, chưa đa dạng, phong phú; số lượng sản phẩm chế biến sâu còn ít. “Quan điểm xuyên suốt của tỉnh là kiên quyết không chạy theo số lượng mà tập trung vào chất lượng sản phẩm. Do đó, cần rà soát, đánh giá lại các sản phẩm OCOP hiện có và các sản phẩm tiềm năng của cả Quảng Ngãi và Kon Tum sau sáp nhập, ưu tiên phát triển những sản phẩm được thị trường đón nhận tốt, có khả năng cạnh tranh cao”, Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh.

Ông Trần Phước Hiền đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ động thẩm định, đề xuất và xây dựng kế hoạch phát triển sản phẩm OCOP, coi chất lượng là ưu tiên hàng đầu. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn các chủ thể sản xuất nâng cao chất lượng từ khâu nguyên liệu đến chế biến; xây dựng cơ sở dữ liệu sản phẩm OCOP chi tiết, linh hoạt, cung cấp thông tin về tiêu chuẩn, giá cả và thị trường để hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã.

Các sở, ngành liên quan, trên cơ sở chức năng của mình, cần chủ động lồng ghép các hoạt động hỗ trợ chương trình OCOP; đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến thương mại, kết nối với các kênh phân phối lớn trong và ngoài nước; tăng cường kiểm tra, kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm để tạo dựng niềm tin cho người tiêu dùng.

Các chủ thể sản xuất cũng cần chủ động xây dựng phương án kinh doanh, đẩy mạnh liên kết theo chuỗi giá trị; áp dụng quy trình sản xuất và quản lý chất lượng tiên tiến như VietGAP, Organic, GMP, HACCP, ISO; duy trì và nâng hạng sản phẩm OCOP, sử dụng đúng nhãn hiệu, logo theo quy định; khuyến khích sử dụng nguyên liệu và lao động tại địa phương, góp phần giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.