Thứ sáu, 08/08/2025 | 19:46 GMT +7
Thứ sáu, 08/08/2025 | 19:46 GMT +7
Từ khi được con người tìm thấy, cà phê đã là một loại cây bụi mọc hoang dã trong các khu rừng ở đất nước Ethiopia và miền nam Sudan (ngày nay các bụi cây Arabica hoang sơ vẫn được tìm thấy tại Ethiopia). Cho đến trước những năm 1970, hầu hết cà phê vẫn được trồng trong các hệ thống nông học truyền thống (bắt chước các khu rừng tự nhiên).
Tuy nhiên, với sự ra đời của phân bón tổng hợp và sau đó là Cách mạng xanh để tăng sản lượng và chống lại bệnh gỉ sắt. Các nhà nông học đã giới thiệu hệ thống độc canh “Full Sun”, khi đó hầu hết các trang trại bị phá rừng, cà phê được trồng trong hàng rào dày đặc và với quy trình trồng cho vô số phân bón hóa học cùng thuốc trừ sâu. Hệ quả của cách trồng này là năng suất cà phê tăng nhanh trong 1 thời gian ngắn nhưng chất lượng cà phê giảm xuống đáng kể.
Cà phê Arabica phát triển trong các khu rừng cao nguyên, ẩm ướt, rậm rạp của Ethiopia. Ảnh: nationalgeographic.
Tại Việt Nam trong suốt ba thập kỷ qua, cây cà phê đã phát triển mạnh mẽ với những vùng trồng cà phê độc canh rộng lớn phủ khắp khu vực Tây Nguyên. Cây cà phê đã trở thành một trong những cây trồng có đóng góp quan trọng cho doanh thu của ngành nông nghiệp Việt Nam nói riêng và cho toàn bộ GDP quốc gia nói chung.
Tuy nhiên, giống như các quốc gia khác trên thế giới, việc lạm dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu đang có tác động xấu đến chất lượng của cà phê Việt Nam. Bên cạnh đó, ngành cà phê của Việt Nam còn phải đối mặt với vấn đề biến đổi khí hậu với sự nóng lên toàn cầu khiến nhiều vùng trồng cà phê thiếu nước tưới dẫn tới năng suất và chất lượng cây cà phê đều sụt giảm.
Nhìn nhận rõ những khó khăn này, Dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam (tên viết tắt VnSAT) đã dành 3 năm để nghiên cứu và xây dựng thành công mô hình trồng cà phê dưới tán rừng hay còn gọi là cảnh quan cà phê cho năng suất ổn đinh, nâng cao chất lượng cà phê. Đây được xem là một mô hình trồng cà phê thích ứng biến đổi khí hậu hiệu quả và mang lại thu nhập ổn định cho nông dân trồng cà phê Tây Nguyên.
HTX Nông nghiệp hữu cơ Đắk Nông, xã Đắk R’moan (Gia Nghĩa) có vùng sản xuất 250 ha cà phê, được phát triển theo mô hình cảnh quan cho năng suất ổn định và chất lượng cao.
Mô hình cà phê cảnh quan của dự án VnSAT được xây dựng với 3 tầng sinh thái. Thứ nhất là tầng cây cao gồm cây ăn trái, cây nọc tiêu che nắng, che sương, gió để điều tiết nhiệt độ vườn. Tầng trung là trồng cà phê và tầng thấp nhất là nuôi thảm thực vật cỏ.
Theo ông Phạm Văn Thạch, Giám đốc HTX Nông nghiệp hữu cơ Đăk Nông (xã Đăk R’Moan, TP. Gia Nghĩa) cho biết: “Việc áp dụng quản lý thảm cỏ thay thế thuốc diệt cỏ giúp nông dân tiết kiệm nước tưới do đã giảm bốc hơi nước và giữ ẩm, giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, cây trồng phát triển khỏe mạnh. Từ đó, chất lượng cà phê được cải thiện, không có tồn dư hoạt chất Glyphosate trong sản phẩm giúp việc xuất khẩu cà phê của Việt Nam thuận lợi, đặc biệt là vào thị trường Châu Âu. Năm 2021, cây cà phê của HTX bội thu, năng suất đạt 3.5 tấn/ha. Trong đó có khoảng ¼ sản lượng đạt tiêu chuẩn cà phê hữu cơ.”
Tất cả những đóng góp tích cực này làm cho cà phê canh tác dưới bóng râm trở thành một hệ thống thân thiện với môi trường và bền vững hơn so với hệ thống độc canh không có cây che bóng. Tuy nhiên, nông dân phải điều chỉnh bóng râm phù hợp với mục tiêu canh tác. Cây che bóng được quản lý không đúng cách có thể làm giảm đáng kể năng suất, làm trầm trọng thêm dịch bệnh hoặc cạnh tranh dinh dưỡng với cây cà phê.
Đà Nẵng đang đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm OCOP, từng bước khẳng định giá trị nông sản Việt trên bản đồ thế giới.
Quảng Ngãi hiện có 640 sản phẩm OCOP từ 3 đến 5 sao, đang đặt mục tiêu đẩy mạnh chuyển đổi số, xúc tiến thương mại nhằm đưa sản phẩm vươn xa, nâng tầm giá trị.
Hà Nội phê duyệt Hội làng nghề miến Làng So đăng ký nhãn hiệu tập thể 'Làng So' để miến dong truyền thống được bảo hộ nhãn hiệu, nâng tầm đặc sản địa phương.
2 sản phẩm đạt OCOP 5 sao là tỏi của công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Phú Sinh (huyện Lý Sơn) và mạch nha Quảng Ngãi đường Mantoza.
Hà Nội cho phép phường Mễ Trì đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận 'Cốm Mễ Trì' - đặc sản nổi tiếng gắn với văn hóa ẩm thực Thủ đô.
YÊN BÁI Sản phẩm mật ong Mù Cang Chải được nhiều thực khách ưa chuộng bởi chất lượng tốt, mang hương vị thơm ngọt của các loài hoa rừng tự nhiên trên các đỉnh núi cao.
Đà Nẵng định hướng nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP bằng liên kết chuỗi giá trị từ lợi thế của địa phương, xây dựng câu chuyện sản phẩm và áp dụng công nghệ mới.
Vải thiều Bắc Giang đang từng bước khẳng định vị thế nông sản chủ lực, được thị trường trong và ngoài nước tin dùng, mở rộng xuất khẩu tới những thị trường khó tính nhất.
QUẢNG NGÃI Hành trình khôi phục nghề nấu mật mía của chị Nguyễn Thị Thu Thủy không chỉ gìn giữ hương vị quê nhà mà còn là nỗ lực phát triển kinh tế nông thôn bền vững.
